Ondergrondse infrastructuur inzichtelijk met bim-model

De Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam herontwikkelt tussen nu en 2030 haar campus. Bestaande gebouwen worden gerenoveerd en er komen nieuwe panden o.a. ter vervanging van het verouderde bètagebouw dat wordt gesloopt. Dit kan niet zomaar, omdat in de ondergrond allerlei kabels, leidingen, tunnels en andere obstakels liggen. Een masterplan ondergrondse infrastructuur bleek geboden.

Het masterplan is opgesteld door organiserend ingenieursbureau BOOT in samenwerking met K&LC (Kabels en Leidingen Collectief), in opdracht van VU FCO. Hierbij is de bestaande ondergrondse infrastructuur (OGI) verwerkt in een bim-model (Bouw Informatie Model). De campus van de VU ligt op de Zuidas in Amsterdam en krijgt in de toekomst te maken met een toenemende bebouwingsdichtheid en daarmee locatietransformatie. De ruimte in, maar ook tussen de gebouwen, wordt dan optimaal ingericht en gebruikt. De komende tijd staat een herschikking van functies, ontwikkelingen en bouw van nieuw vastgoed op de planning. De bestaande OGI moet aangepast worden voor de komende ontwikkelingen.
Voor het benodigde inzicht in de bestaande OGI en de voorsortering op de toekomst is het Masterplan OGI opgesteld. Hiervoor zijn de bestaande, gewenste en toekomstige situaties van de OGI inzichtelijk gemaakt. Het Masterplan OGI speelt in op de ontwikkelingen op de campus en de inrichting van de buitenruimte.

Plan van aanpak
Voor het tot stand brengen van het Masterplan OGI is een aantal stappen doorlopen:

  • Vaststellen van duurzaamheidsprincipes;
  • Inventarisatie van de bestaande situatie;
  • Inmeten van het bestaande rioolstelsel;
  • Uitvoeren van geohydrologisch onderzoek;
  • Opstellen van een waterhuishoudkundig plan;
  • Opstellen van het Masterplan OGI;
  • Opstellen bim-model.

Gerben van de Geer, projectleider bij BOOT, vertelt: “Informatie aangaande de bestaande OGI wonnen we op verschillende manieren in. De VU Campus is particulier terrein daarom kon de KLIC-melding ons niet voorzien van alle informatie. Daarnaast bleek de revisie die wij ontvingen niet compleet. Om voldoende informatie te krijgen, organiseerden we stakeholdersessies met mensen die bekend zijn op het terrein. Al deze informatie is uiteindelijk verwerkt in het bim-model.”

Masterplan Ondergrondse Infra
Samen met Henk Jan Dokter van K&LC stelde BOOT het Masterplan OGI op. Dit plan geeft kaders voor de ontwikkeling van de ondergrondse infrastructuur. Voor het mogelijk maken van deze ontwikkelingen is aanpassing van de bestaande OGI nodig. Daarnaast moet een deel vernieuwd of aangepast worden zodat het aan de toekomstige eisen en behoeftes voldoet.
In de ondergrond liggen diverse obstakels: tunnels, verloren heipalen en verloren damwanden. Naast deze obstakels liggen er ook allerlei kabels en leidingen. Denk hierbij aan kabels en leidingen voor water, elektriciteit, aardgas, data en beveiliging en riolering. Het Masterplan OGI geeft een visie op de toekomstige en gewenste indeling in de ondergrond in relatie tot de ontwikkelingen van de campus. Hierbij is gekeken naar zowel de geplande gebouwde omgeving als de inrichting van de buitenruimte. In het plan is uiteindelijk een voorkeurstracé ontworpen waar de kabels en leidingen naar verlegd kunnen worden. Hierbij is rekening gehouden met bovengenoemde obstakels.

Inzicht
Het Masterplan OGI geeft inzicht in de volgende zaken:

  • De actuele ligging, het aanlegjaar en de eigenaar van de bestaande OGI;
  • De relaties en knelpunten van toekomstige vastgoedontwikkelingen;
  • De wenselijke en mogelijke tracés voor de nieuwe OGI;
  • Aanzet tot keuzes van o.a. energievoorziening, koeling enz.;
  • De gewenste principes omtrent de afvoer van hemelwater en vuilwater;
  • De relatie met de OGI in gemeentelijk grondgebied;
  • Aanbevelingen aangaande fasering, eigendommen, beheer en onderhoud.

Van de Geer vertelt: “Het bim-model is een visueel model waarin we in beeld brengen wat er in de ondergrond aanwezig is. In dit 3D-model is alle beschikbare data van elke kabel, leiding en object opvraagbaar. Een voorbeeld hiervan; bij leidingen is aangegeven hoeveel Bar hierop staat. In een 2D tekening kan je dat niet zien, maar in het bim-model wel. We verwerkten allerlei data in het model. Je ziet precies welk type kabel of leiding het is, welke diameter deze heeft, wie de eigenaar is, in welk jaar deze aangelegd is, wat de diepteligging is en van welk materiaal deze gemaakt is. Daarnaast is ook de bovengrond ingemeten en verwerkt in het bim-model. Detailinformatie voor dit model komt onder andere uit rioolinventarisaties, peilbuisonderzoeken en door het zuigen van proefsleuven. Aan de hand van het tunnelbezoek op de campus hebben we ook deze kabels en leidingen in beeld gebracht. Wat zorgt voor een gedetailleerd en nauwkeurig bim-model.”

Waarom een bim-model?
Op de VU is het primaire proces onderzoek en onderwijs. Dit proces moet altijd doorgang vinden. Om tijdens bouwwerkzaamheden niet voor verrassingen te staan, is inzicht krijgen in de bestaande situatie belangrijk. Daarnaast heeft elke kabel of leiding specificaties, kwaliteitskenmerken en andere informatie, maar ook een eigen hoogteligging in de ondergrond. Dit is allemaal inzichtelijk gemaakt in het bim-model. Zo is er duidelijk inzicht voor nu en voor de toekomstige maatregelen. Het model is makkelijk te onderhouden wanneer er wijzigingen in de openbare ruimte zijn. Van de Geer: “Door het bim-model geven we materialen een identiteit. Als je over vijftig jaar terugkomt, weet je precies welke materialen er in de grond aanwezig zijn en hergebruikt kunnen worden. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid, wat hoog in het vaandel staat bij zowel de VU als BOOT, worden materialen geregistreerd, geordend en bewaard.”

Het bim-model wordt overgedragen aan de VU. Zij gaan dit verder gebruiken. Het geeft hen inzicht in wat er in de ondergrond zit: kabels, leidingen, tunnels, verloren damwanden en heipalen enz. Ze kunnen het gebruiken voor nieuwbouw, beheer, onderhoud en uiteindelijk ook sloopsituaties. Verder is het model ideaal als communicatiemiddel tijdens bijvoorbeeld bouwvergaderingen of richting de omgeving. Alle data is in dit ene model aanwezig. Bij het nieuwe ontwerp wordt dit model gebruikt. Door middel van een clashdetectie kan een clash tussen kabels en leidingen voorkomen worden. Met het bim-model is alle informatie over de ondergrondse infrastructuur ontsloten. Ook zijn hiermee de raakvlakken boven- en ondergronds inzichtelijk voor iedereen die zich bezig houdt met de inrichting van de campus, nu en in de toekomst.

Het Masterplan levert samen met het bim-model een wezenlijke bijdrage aan een juiste en efficiënte planvorming en uitvoering van werken op de campus. Deze werkwijze is ook goed toepasbaar buiten universiteitsterreinen, zoals terreinen van semioverheden, zorginstellingen en particulieren. Middels deze werkwijze wordt de data die aanwezig is, beheerd en de gehele levenscyclus inzichtelijk gemaakt. Hierdoor is op een eenduidige manier samen te werken met diverse partijen.

Terug naar overzicht
Dit project in het kort

Opdrachtgever VU FCO
Uitvoering Februari 2018 - april 2019
Vakgebied Infrastructuur, GEO-informatie, Landschapsinrichting, Bodem, Directievoering & toezicht, Circulaire sloop, Water & Klimaat, Project­management,

De kracht van BOOT is onze enorme diversiteit aan diensten. Van stedelijke ontwikkeling tot landelijk gebied. We werken in verbinding en in samenwerking met onze opdrachtgevers, innovatief en inspirerend. Ons doel: de ondersteuning bieden die de opdrachtgever nodig heeft.

Kees Boot
Directeur

Door op grote schaal informatie te verzamelen en inzichtelijk te maken, verlagen we de drempel voor veel partijen om serieus met circulair materiaalgebruik aan de slag te gaan.

Ralph van Rees
Projectleider Circulair

We worden gedreven door de hulpvraag van de klant.

Paulien de Ruiter
Directeur HR